گرگان نام شهر و شهرستان و نیز نام سرزمینی باستانی در جنوب شرقی دریای خزر است. در زبان باستانی آن را گورگان و ورکان و در زبان یونانی هیرکان یا هیرکانیا و در زبان عربی جرجان می‌گفتند. شهر و شهرستانی که امروز گرگان خوانده می‌شود تا سال 1316 شمسی موسوم به استرآباد بود استرآباد نام شهریست تاریخی که در منطقه‌ای که اینک شهر گرگان قرار دارد واقع بوده است. از این شهر امروزه تنها تپه‌ای تاریخی درون شهر گرگان، به نام قلعه خندان که احتمالاً ارگ استرآباد در حدود ۳۰۰۰ سال پیش بوده باقی مانده و باقی قسمت‌های شهر در اثر سیلاب های مکرر و توسعهٔ گرگان در طول تاریخ به کلی از میان رفته است.
در کل منطقه گرگان قدیم، در تقسیمات کشوری امروز، استان گلستان نام دارد. کاوش های باستان شناسی پیشینه تمدن این منطقه را 5 تا 6 هزار سال اعلام کرده‌اند. با این تمدن کهن، تاریخی پرفراز و نشیب، آثار و بقایای باستانی فراوان و با دانشمندانی نامدار و اقوامی مقتدر و نجیب، گرگان جایگاهی رفیع و سهمی ارزشمند در تاریخ و تمدن باشکوه ایران دارد. این منطقه بالغ بر 20 هزار کیلومترمربع وسعت و نزدیک به یک میلیون و 700 هزار نفر جمعیت دارد. شهر گرگان در حال حاضر (با احتساب جمعیت روستاهایی که به شهر پیوسته‌اند)، قریب 270 هزار نفر جمعیت و حدود 60 کیلومترمربع وسعت دارد.
گرگان از شهرهای شمالی و دارای آب و هوای معتدل و زمین های کشاورزی آن بسیار حاصلخیز می باشد. زبان اصلی مردم این منطقه، گویش استرآبادی می باشد و ترکیبی از قوم های بومی و محلی مانند فارس، ترکمن، بلوچ، سیستانی، دیلمی، مازندرانی، سبزواری، کاشمری، شاهرودی و بسطامی می باشد. اقلیم منطقه بسیار متنوع است و کوه، جنگل، مرتع، جلگه و دشت، صحرا و شوره زار، دریا و خلیج، رودخانه و تالاب و زمین زراعی را شامل می شود. گرگان از مهم ترین منطقه ها در زمینه پژوهش ها و کاوش های باستان شناسی است.
شهرستان گرگان دارای مردمی خونگرم و مهمان نواز و متشکل از اقوام گوناگون می باشد. آقامحمد خان قاجار در این شهر به دنیا آمده و گرگان به عنوان پایتخت خانوادگی حکومت قاجار محسوب می شود.
